Eski Sovyetler Birliği’nde Türk kelimesinin kullanılması neredeyse yasaklanmıştı. Biz Ahıska Türkleri kimliğimize “Türk” yazdırmak için direnirken yerel yöneticiler milliyeti kısmına “Türk” yazmamak için elinden geleni yapıyordu.
1961 yılında kurulan ilk Ahıska Türkleri Geçici Komite (VOK) Başkanı Enver Odabaşov başkanlığında bir heyet, 1968 yılında Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te resmi görüşmeler yapmak için giderler. Gürcistan yetkilileri ile yapılan görüşme esnasında Gürcüler ilk defa "Sizler, Meskhetya bölgesinde yaşamış Gürcü Meskhlersiniz” derler, “Bu kimliği kabul ederseniz Ahıska bölgesi hariç Gürcistan’ın istediğiniz bölgesine gelip yerleşebilirsiniz” diye teklifte bulunurlar. Ahıska Türkleri adına söz alan Odabaşov, “Bizleri, 1944 yılında ‘Türk’ adı ile sürdünüz, dönüşümüz de ‘Türk’ adı ile Ahıska'ya olacak. Biz, ‘Türk’ ve ‘Müslüman’ bir toplumuz. Sizin bize teklif ettiğiniz Gürcüleştirme politikasına karşıyız.” der. Bundan dolayı görüşmeler olumsuz sonuçlanır. Enver Odabaşov, ömrünün sonuna kadar Meskhet kelimesini kabul etmedi ve kullanmadı.
1 Şubat 1986 yılında Rusya'nın Nalçik şehrinde Uluslararası “VATAN” cemiyeti kuruldu. Yusuf Serveroğlu başkanlığında kurulan bu cemiyet, “Meskhet Türkleri” ifadesini kabul ederek “Halka da eğer bu şekilde kabul ettirirsek vatana dönmemiz kolaylaşır” diye halkı ikna etmeye çalıştılar. Bugün bile vatan cemiyetinin tabela, mühür ve tüzüklerinde Meskhet Türkleri ifadesi geçmektedir.
Sovyet rejimi ve Gürcistan Devleti, Ahıska Türklerini neden Meskhetler diye kabul etmemizde ısrarcı oldular? Sovyet sistemi devam etseydi ve VOK bu Meskhi kelimesini kabul etseydi yıllar sonra Türk kelimesini çıkaracaklardı, kimliğimiz kaybolacaktı, kısaca Meskhiler denilecekti. Örnek; nasıl ki Azerbaycan Türkleri (Azerbaycanlı), Özbek Türkleri (Özbekler) Kırım Türkleri (Kırımlı) oldular, yıllar sonra da Ahıskalı Türkler de “Meskhiler” olacaktı. Bizlere böyle bir damga yaptırmak isteyen Vatan cemiyetinin ve Eski Sovyetler Birliği’nin düşüncesini bugün bile savunanlar var. Amerika'da yeni bir dernek kurmuşlar ve adını da "Meskhet Türkleri DİRİLİŞ VATAN” cemiyeti diye adlandırmışlar. Burhan Bey'in itirazı Meskheti kelimesinin kaldırılmasıydı, yanlış anlaşıldı.
Geçenlerde, Facebook’ta bir arkadaş canlı yayın yaparak sanki Meskhet kelimesinin sadece DATÜB'ün kullandığını ve tüzüğünde yer aldığını iddia etti. 2011 yılında DATÜB tüzüğü hazırlanırken eski VATAN cemiyeti yetkililerden Barbakadze Pepinovlar, DATÜB ile birlikte çalıştıkları ve DATÜB’ün bir an önce tanınması için tırnak içerisinde yazılmasını önermişler. 2017 yılında DATÜB'ün yeni tüzüğünde Meskhet kelimesi çıkarılması delegelerin oy birliği ile kabul edilmiş ve çıkarılmıştır. DATÜB sayesinde yıllar önce vatan cemiyetinin ve eski Sovyet sisteminin üzerimize attığı bu leke DATÜB tarafından temizlenmiş olup Türk kimliğimiz ebediyen koruma altına alınmıştır.
Teşekkürler DATÜB!
Dr. İbrahim AGARA
DATÜB Türkiye İcra Komitesi Başkan Yardımcısı